Ilu rolników zdecydowało się na realizację ekoschematów w 2023 r.?
30 czerwca skończył się nabór wniosków o dopłaty bezpośrednie, ale „spóźnialscy” rolnicy do 25 lipca mogli jeszcze składać wnioski. Ile wniosków wpłynęło do ARiMR i jaką popularnością wśród nich cieszyły się ekoschematy?
Płatności bezpośrednie po raz pierwszy w nowej formule
W tym roku wsparcie finansowe w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE na nadchodzące pięć lat jest przyznawane na podstawie dokumentu Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.
Wsparcie obejmuje płatności bezpośrednie takie jak:
- podstawowe wsparcie dochodów,
- płatność redystrybucyjną,
- płatność dla młodych rolników
- oraz wsparcie związane z produkcją w 13 sektorach: hodowla krów, bydła, owiec i kóz, uprawa buraków cukrowych, chmielu, lnu, konopi włóknistych, pomidorów, truskawek, ziemniaków skrobiowych, roślin pastewnych, roślin strączkowych na nasiona.
Jakie wprowadzono zmiany w dopłatach bezpośrednich?
Jest to nowa kampania, więc wprowadzono kilka zmian. Zmniejszono dolny próg powierzchni gospodarstwa w przypadku płatności redystrybucyjnej – z 3 ha na 1 ha. W przypadku wsparcia dla młodych rolników w ogóle zrezygnowano z limitu powierzchni gruntów, który dotychczas osiągał 50 ha.
Zupełnie nowym elementem dopłat bezpośrednich są ekoschematy – jest ich 6 i zwracają uwagę na praktyki korzystne dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt (dzielą się na 5 obszarowych oraz dofinansowanie Dobrostan zwierząt). Są one obowiązkowe dla państw członkowskich UE, lecz dobrowolne dla rolnika.
Zmieniły się zasady, według których wsparcie finansowe było przyznawane. Trzeba było m.in. stosować się do zasady wzmocnionej warunkowości, opierające się na normach GAEC. Jest ich 9 i dotyczą utrzymania gruntów wchodzących w skład gospodarstwa w dobrej kulturze rolnej, zgodnej z ochroną środowiska. Jednak nie wszystkie z nich zaczynają obowiązywać od tego roku. GAEC 7 (zmianowanie upraw) będzie kontrolowana od 2024 r., a GAEC 2 (ochrona terenów podmokłych i torfowisk) – od 2025 r. Wytyczne w nich zawarte są podstawą do określenia wymagań dla dodatkowych, dobrowolnych działań, stanowiących nowość w dopłatach – chodzi właśnie o ekoschematy.
Ile wniosków o płatności wpłynęło do ARiMR?
Nabór wniosków rozpoczął się 15 marca 2023 r. Ostateczny termin upłynął 25 lipca, jednak była to data dla „spóźnialskich”. Nabór zamknął się 30 czerwca i każdy dzień zwłoki pociągał za sobą potrącenie 1 proc. z wysokości wypłaconej kwoty dopłaty. Inaczej było jedynie w przypadku wprowadzania zmian. Bez obawy o pomniejszenie dopłaty można je było wprowadzać do 17 lipca.
Do ARiMR wpłynęło ponad 1,24 mln wniosków. O wsparcie przynajmniej jednego z ekoschematów ubiega się ok. 37 proc. wnioskodawców.
Najpopularniejszymi ekoschematami były „Rolnictwo węglowe” z 433 tys. wnioskami oraz „Dobrostan zwierząt” – z 94 tys. Pozostałe to: Retencjonowanie wód na TUZ-ach, Rośliny miododajne, Integrowana Produkcja Roślin, Biologiczna ochrona upraw. Niektóre z nich można było łączyć.
Rolnictwo węglowe i Dobrostan zwierząt
W ramach Rolnictwa węglowego rolnicy mogli wybrać następujące praktyki: prowadzić ekstensywne użytkowanie TUZ-ów, siać międzyplon ozimy czy wsiewki śródplonowe, opracować i przestrzegać plan nawożenia w wariancie podstawowym lub z wapnowaniem, prowadzić zróżnicowaną strukturę upraw, wymieszać obornik na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji, stosować płynne nawozy naturalne inaczej niż metodą rozbryzgową, stosować uproszone systemy uprawy, mieszać słomę z glebą.
W ramach Dobrostanu zwierząt należy zapewnić zwierzętom standard bytowania ponad normy wynikające z powszechnie obowiązującego prawa oraz stosowanych praktyk. Dotyczy to m.in. zwiększenia powierzchni bytowania w budynkach bez legowisk ponad poziom minimalny o 20 proc. lub 50 proc, utrzymywania na ściółce, późniejszego odsadzanie cieląt czy prosiąt, dostępu do wybiegu czy wypasu. W odniesieniu do świń i bydła obowiązuje rolników system punktowy – może wybrać konkretną praktykę z listy, a w odniesieniu do owiec, kóz, koni i drobiu musi zrealizować pakiet wymogów.
