Dzięki roślinom miododajnym, rolnik może uzyskać wyższe dopłaty
We Wspólnej Polityce Rolnej 2023-2027 duży nacisk został położony na bioróżnorodność oraz ochronę środowiska w produkcji rolniczej. Znalazło to swoje odbicie także w przypadku roślin miododajnych. Dzięki nim rolnicy mogą spełnić jedną z zasad warunkowości lub uzyskać wyższe dopłaty bezpośrednie dzięki ekoschematom.
Nawet 2/3 żywności, zawdzięczamy pracy pszczół i innych zapylaczy. Jednak coraz częściej spotykana monokultura oraz niekiedy nadużywane środki ochrony roślin wpłynęły negatywnie na kondycję zapylaczy. Z tego powodu właśnie rośliny miododajne stały się elementem dopłat bezpośrednich od 2023 roku.
Rośliny miododajne są tak istotne, ponieważ dostarczają owadom pokarmu białkowego (pyłek kwiatowy), jak i energetycznego (nektar). Warto przy tym pamiętać, że niektóre rośliny są wyjątkowo cenne dla zapylaczy ze względu na wysoką wydajność miodową – np. z 1 ha plantacji facelii owady potrafią wyprodukować od 300 do nawet 1100 kg, podczas gdy rzepak daje do 140 kg. Wydajność powyżej 300 kg miodu z ha zapewnia także gryka zwyczajna czy ogórecznik lekarski.
Rośliny miododajne w zasadach warunkowości – GAEC 8
Począwszy od 2023 roku, rolnik, żeby otrzymać płatności bezpośrednie musi spełniać normy dobrej kultury rolnej (GAEC). Jest ich łącznie aż dziewięć.
W ramach GAEC 8, czyli „Utrzymania elementów i obszarów nieprodukcyjnych” rolnicy są zobowiązani do:
- zachowania elementów krajobrazu takich jak drzew – pomników przyrody, oczek wodnych o pow. do 100 m2 , rowów do 2 m szerokości;
- przestrzegania zakazu przycinania żywopłotów i drzew podczas okresu lęgowego ptaków (od dnia 15 kwietnia do dnia 31 lipca);
- zagwarantowania minimalnego udziału co najmniej 4% gruntów ornych na poziomie gospodarstwa przeznaczonych na obszary i elementy nieprodukcyjne, w tym grunty ugorowane, jeśli powierzchnia gruntów ornych w gospodarstwie wynosi powyżej 10 ha.
W tym ostatnim przypadku grunty ugorowane mogą być obsiane roślinami miododajnymi i można na nich prowadzić pasieki. W tej sytuacji na takich grunty nie można stosować żadnych pestycydów oraz nie można terenu kosić czy prowadzić na nim wypasu.
Ekoschemat Rośliny miododajne pozwala uzyskać wyższe płatności
Rolnicy mogą również realizować dodatkowo i dobrowolnie ekoschematy, dzięki czemu mogą uzyskać wyższe dopłaty bezpośrednie. Wśród nich jest ekoschemat „Rośliny miododajne”.
Żeby otrzymać płatność w tym działaniu, na zadeklarowanym obszarze należy wysiać mieszankę złożoną z co najmniej z dwóch gatunków roślin miododajnych, z tym że mieszanka ta obejmuje co najmniej jeden gatunek roślin miododajnych z gatunków wymienionych w wykazie nr 1, a gatunki roślin miododajnych z gatunków wymienionych w wykazie nr 2 nie są dominujące w tej mieszance (oba wykazy znajdują się na końcu artykułu).
Podobnie jak w przypadku GAEC 8, tak i przy tym ekoschemacie w okresie do 31 sierpnia nie prowadzi się produkcji rolnej, co oznacza, że na tym obszarze nie można prowadzić wypasu zwierząt, nie należy kosić mieszanki roślin miododajnych w tym terminie oraz zabronione jest stosowanie nawozów i środków ochrony roślin. Za to jak najbardziej można prowadzić pasieki.
Co istotne nie można tego samego gruntu zgłosić jednocześnie jako spełnienie normy GAEC 8 i zadeklarować w ramach ekoschematu „Rośliny miododajne” .
Stawka dopłat w tym ekoschemacie ma wynieść niespełna 1.200 zł/ha. Z informacji ARiMR wynika, że od 15 marca do początku mają do Agencji wpłynęło około 1.300 wniosków z deklaracją realizowania tego właśnie ekoschematu.
Bez dopłat do roślin miododajnych w czystym siewie
Warto także pamiętać, że płatność w tym ekoschemacie jest wyłącznie do mieszanek roślin miododajnych. Krajowa Rada Izb Rolniczych nawet wystosowała apel do ministra rolnictwa, aby dopłaty były także do upraw pojedynczych roślin miododajnych w czystym siewie. Pozwoliłoby to producentom materiału siewnego uzyskać dodatkowy dochód.
Jednak resort rolnictwa kategorycznie odmówił objęcia dopłatami upraw roślin miododajnych jednogatunkowych, ponieważ celem tego ekoschematu jest zachęcenie rolników do tworzenia obszarów nie tylko dla pszczoły miodnej, ale również dla dzikich owadów np. pszczół samotnic. Ekoschemat „obszary z roślinami miododajnymi” został ukierunkowany na ochronę różnorodności biologicznej, a nie na wsparcie producentów miodu, podkreśla ministerstwo.
Lista gatunków roślin miododajnych
Oto jakie gatunki roślin miododajnych pozwalają na stworzenie mieszanki, która uprawnia do ubiegania się o dopłaty z ekoschematu:
Wykaz nr 1
- bodziszki (Geranium spp.);
- chabry (Centaurea spp.);
- czarnuszki (Nigella spp.);
- cząber ogrodowy (Satureja hortensis L.);
- czyściec prosty (Stachys recta L.);
- dzielżan jesienny (Helenium autumnale L.);
- kłosowce (Agastache spp.);
- kocimiętki (Nepeta spp.);
- kolendra siewna ( Coriandrum sativum L.);
- kosmos pierzastolistny (Cosmos bipinnatus Cav.);
- krwawnica pospolita ( Lythrum salicaria L.);
- lebiodka pospolita (Origanum vulgare L.);
- lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale Koch);
- łyszczec wiechowaty (Gypsophila paniculata Fisch.);
- marzymięta grzebieniasta (orzęsiona) (Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyl.);
- mierznica czarna (Ballota nigra L.);
- mikołajek płaskolistny (Eryngium planum L.);
- ogórecznik lekarski (Borago officinalis L.);
- ostropest plamisty (Silybum marianum (L.) Gaertn.);
- ożanka nierównoząbkowa (Teucrium scorodonia L.);
- przegorzany (Echinops spp.);
- pszczelnik mołdawski (Dracocephalum moldavicum L.);
- rezedy (Reseda spp.);
- rukiew siewna (Eruca sativa DC.);
- serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca L.);
- stulisz sztywny (Sisymbrium strictissimum L.);
- szałwie (Salvia spp.) z wyłączeniem szałwi błyszczącej (S. splendens Sello);
- szanta zwyczajna (Marrubium vulgare L.);
- ślaz zygmarek (Malva alcea L.);
- ślazówka turyngska (Lavatera thuringiaca L.);
- świerzbnica polna (Knautia arvensis (L.) Coult.);
- trędownik bulwiasty (Scrophularia nodosa L.);
- werbena krzaczasta ( Verbena hastata L.);
- wielosił błękitny (Polemonium coeruleum L.);
- wierzbówka kiprzyca (Chamaenerion angustifolium (L.) Scop.);
- żeleźniak pospolity (Phlomis tuberosa L.)
- żmijowiec grecki (Echium creticum S.S.);
- żywokost lekarski (Symphytum officinale L.).
Wykaz nr 2
- facelia błękitna (Phacelia tanacaetifolia Benth.);
- gorczyca jasna (Sinapis alba L.);
- gryka zwyczajna (Fagopyrum esculentum Moench);
- komonica zwyczajna (Lotus corniculatus L.);
- koniczyny (Trifolium spp.) z wyłączeniem koniczyny odstającej (Trifolium patens Schreb.);
- lucerny (Medicago spp.);
- nostrzyk biały (Melilotus albus Med.);
- rzodkiew oleista (Raphanus sativus var. oleiformis Pers.);
- słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus L.);
- sparceta piaskowa (Onobrychis arenaria (Kit.) DC.);
- sparceta siewna (Onobrychis viciifolia Scop.);
- wyka kosmata (Vicia villosa Roth.).
