Rynek trzody chlewnej
Pogłowie trzody chlewnej na świecie sięga niemal miliarda sztuk. Hoduje się ją głównie ze względu na mięso i tłuszcz, choć przemysłowo wykorzystuje także produkty uboczne takie jak skóra, szczecina i kości. Chów świń jest stosunkowo łatwy ze względu na szeroką dietę, a rosnące światowe zapotrzebowanie na żywność sprzyja rozwojowi nowoczesnych gospodarstw rolnych. Trend ten jest szczególnie silny w tych regionach świata, w których nie występują ograniczenia kulturowe i religijne związane z konsumpcją wieprzowiny. Przykładem są tu Chiny, w których pogłowie trzody chlewnej wzrosło z 416 mln szt. w 2000 roku do ok. 450 mln szt. w 2022 roku. W Europie w poprzednim roku wyhodowano ponad 180 mln sztuk, a w obu Amerykach ok. 160 mln sztuk. Jednocześnie na całą Afrykę przypadało zaledwie 33 mln sztuk.
Produkcja mięsa na świecie i w Polsce
Liderem w produkcji mięsa wieprzowego na świecie są Chiny. Ich udział (ok. 55 mln ton w 2023 roku) w globalnej produkcji mięsa wieprzowego przekracza 46%. Unia Europejska (z produkcją 22,5 mln ton) oraz Stany Zjednoczone (12,3 mln ton) zajmują odpowiednio drugie i trzecie miejsce, zaś kolejne Brazylia (ok. 3,7% produkcji światowej), Rosja (ok. 3,1%) oraz Wietnam (2,3%). Na rynku europejskim największymi producentami wieprzowiny są: Hiszpania (5,2 mln ton, tj. 22,2 % produkcji), Niemcy (5 mln ton, tj. 21,2%), Francja (2,2 mln ton, tj. 9,4%) oraz Polska (1,7 mln ton, tj. 3,1%).
Główny ograniczeniem rozwoju hodowli trzody chlewnej w Europie są wysokie koszty oraz ciągłe zagrożenie rozprzestrzenienia się choroby afrykańskiego pomoru świń (ASF). Z tego powodu produkcja mięsa wieprzowego w UE w 2023 roku może być niższa nawet o ok. 7% w stosunku do roku poprzedniego. Obserwowany spadek produkcji dotyczy także Polski, gdzie w ostatnich latach liczba hodowców zmniejszyła się z ok. 260 tys. w 2010 roku do zaledwie 56 tys. w 2023 roku. Zmianom tym towarzyszy także drastyczny spadek pogłowia świń do niespełna 9,5 mln szt. (tj. o blisko połowę
w stosunku do połowy lat 90-tych). Z rynku wycofują się przede wszystkim najmniejsi producenci.
Konsumpcja
Konsumpcja mięsa rośnie wraz ze wzrostem zamożności społeczeństwa, choć jest silnie zróżnicowana geograficznie, zarówno pod względem ilości, jak i gatunków mięsa. Aktualnie na świecie spożywa się średnio ok. 34 kg mięsa per capita (USA -101 kg, Etiopia – 3,1 kg, UE- 70 kg) z czego ok. 11 kg stanowi wieprzowina. Statystyczny Polak spożył w 2022 roku łącznie ok. 73 kg mięsa, w tym ok. 39 kg mięsa wieprzowego. Generalnie spożycie mięsa wieprzowego w Polsce było dość stabilne, choć uzależnione od cen. Te ostatnie, szczególnie w bieżącym roku, nieco przewyższały średnie ceny rynku UE oraz ceny rynku niemieckiego, oraz aż o 20% ceny na rynku duńskim. Ze względu na rosnące koszty produkcji, unijne obostrzenia weterynaryjne oraz następującą zmianę nawyków żywieniowych prognozowany jest, w najbliższych 10 latach, spadek konsumpcji mięsa, w tym wieprzowego, w Polsce i w całej UE.
Handel zagraniczny
Polski handel zagraniczny opiera się na imporcie warchlaków do dalszego tuczu oraz mięsa na potrzeby przetwórstwa. Saldo obrotów trzodą żywą jest od wielu już lat wysoce ujemne. Import zwierząt wzrósł z ok. 130 tys. sztuk w 2004 roku, do 2,1 mln w roku 2010 i ok. 7 mln sztuk w roku 2022.
W konsekwencji wartość importu zwierząt przekroczyła w 2022 roku 460 mln Euro, a w okresie I-VIII 2023 ponad 510 mln Euro. Głównym rynkiem zakupowym dla
polskich importerów i hodowców była Dania (76% wolumenu importu) oraz Niemcy (11%). Również w handlu zagranicznym mięsem wieprzowym dominuje import. Ujemny bilans handlu zagranicznego mięsem w 2022 roku wyniósł 780 mln Euro, a w okresie I-VIII 2023 blisko 700 mln Euro. Podstawowym źródłem zaopatrzenia rynku wewnętrznego były Belgia, Niemcy i Dania (po ok. 22-24% wartości importu). Eksport był bardziej zdywersyfikowany, jednak głównie były to rynki europejskie, na które eksportowano głównie wędliny i inne produkty przetworzone.
